Lịch sử ra đời của trái bida

Trái bida mọi người thường chơi là bida lỗ (pool) nhưng bên cạnh đó còn nhiều loại bia khác với kích cỡ và trọng lượng khác. Có thể kể tới Bida carom (Pháp) hay snooker (Anh) với màu sắc đơn giản và trọng lượng nhẹ hơn.
Theo nhiều tài liệu lịch sử có ghi chép quả bida đầu tiên được tạo nên từ đất sét và gỗ, thậm chí tới thế kỉ 19 vẫn có nơi dùng cách này.
Ở Châu Âu do nhu cầu kinh tế nên mọi người thường dùng xương bò để làm bóng bi-a. Nhưng đến thế kỉ 20 bóng bida làm từ ngà voi rất được ưa chuộng. Chính vì vậy dẫn tới một sự thật đau lòng.
Đến giữa thế kỉ 19, việc giết voi lấy ngà đã nhiều đến mức báo động. Do đó quy định không làm quá 8 quả bi-a với 1 ngà voi để giảm việc săn bắt voi trái phép.
Khi tình trạng săn bắt voi trái phép vượt quá tầm kiểm soát, một nhà cung cấp phụ kiện bida đã đưa ra một giải thưởng lên tới 10000 dollars cho người tim ra vật liệu có thể thay thế ngà voi.

Tuy nhiên đến nay giải thưởng này vẫn tồn tại dù giá trị của nó chỉ còn 178 dollars.
Năm 1969, John Wesley đã tìm ra một chất gọi là Hyatt Nitrocellulose và trở thành người Mỹ đầu tiên có thể tạo ra bóng bida.
Tiếp đó đến năm 1870, một chất có tên Celluloid được tạo ra với hi vọng có thể trở thành chất tạo nên bóng bida hoàn hảo. Tuy vật một số lời đồn đoán về sự bốc hơi nhanh và dễ nổ của chất này trong quá trình sản xuất.
Nhưng chưa có bằng chứng cho việc này.
Sau đó với niềm tin về chất tạo nên bóng bida hoàn hảo mà có nhiều thí nghiệm như Bakelite, Crystalite và một số hợp chất khác. Nhưng đến nay cuộc thí nghiệm vẫn đang diễn ra.
Theo thời gian yêu cầu về quả bóng billiard càng cao hơn nên cũng có nhiều cách thức tiên tiến được áp dụng trong quá trình sản xuất. Hiện nay quả bóng đã có thể chịu lực tốt hơn với phần vỏ không bị xứt mẻ.
Hãng Saluc hay còn được gọi dưới những cái tên của các hãng như Aramith và Brunswick Centennial, sản xuất những quả bóng từ nhựa Phenol. Những loại nhựa và chất dẻo khác như Polyester (dưới những tên khác nhau) và nhựa Acrylic cũng được sử dụng.

Các loại quả bida

Không chỉ có bida pool mà mọi người ở Việt Nam thường chơi, bida còn nhiều loại hình khác với các hình thức và màu sắc đa dạng.

Dưới đây là một vài loại bi bida phổ biến:

Đường kính quả bida carom (bao gồm cả bida phăng và bida 3 băng)

Trong bida carom, những viên bi không được đánh số mà phân biệt bởi màu sắc của trái bida.
– 1 viên màu trắng
– 1 viên màu đỏ
– 1 viên bi màu vàng
Kích thước của 3 viên bi này đều bằng nhau, đường kính quả bida này là 61.5mm.

Tham khảo một số mẫu bi bida tại đây.

Đường kính quả bida lỗ (pool)

Đây là thể loại bida quen thuộc với hầu hết người chơi. Có tổng cộng 15 quả bida được đánh số từ 1 đến 15 và bi chủ màu trắng tinh. Có 2 cách chơi là 9 bi hoặc 15 bi.

Các quả bida được quy định như sau:
1 = vàng
2 = xanh
3 = đỏ
4 = Tím (tuỳ theo bộ mà có thể là màu hồng)
5 = cam
6 = xanh lá sậm
7 = nâu hoặc nâu đậm
8 = đen
9 = vàng sọc trắng
10 = xanh sọc trắng
11 = đỏ sọc trắng
12 = tím sọc trắng (hoặc hồng sọc trắng)
13 = cam sọc trắng
14 = xanh lá sọc trắng
15 = nâu hoặc nâu sẫm sọc trắng
Kích thước của 16 viên bi đều băng nhau, đường kính quả bida này là 57.15mm

Đường kính quả bida snooker

Đây là thể loại bida kết hợp giữa bida lỗ cổ điển và bida lỗ của Anh. Có tổng cộng 21 bi mục tiêu với 15 bi đỏ còn 6 bi khác màu với số điểm ứng với từng màu như sau:
Vàng = 2 điểm
Xanh = 3 điểm
Nâu = 4 điểm
Xanh = 5 điểm
Hồng = 6 điểm
Đen = 7 điểm
Kích thước của các quả bida này đều bằng nhau, đường kính quả bida bằng 57.15mm.

Theo dõi Fanpage Saigon Billards để cập nhật những thông tin hữu ích về billiard.